فاطمه غفوری فر؛ مهدی محمدزاده؛ فرنوش شمیلی
اهداف: پژوهش حاضر، ضمن شناسایی و معرفی صفحات افتتاح مصحف‌های قرآنی عصر تیموری موزه‌های آستانه مقدسه قم و آستان‌قدس رضوی به تبیین و تشریح ویژگی‌های صفحات افتتاح، صفحه‌آرایی و عناصر تزئینی وابسته به این آثار میپردازد.
روش/رویکرد پژوهشی: مقاله از نظر هدف کاربردی بوده و پژوهش ماهیت توصیفی _ تحلیلی دارد و آثار به روش تطبیقی ارزیابی می‌شوند. اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به شیوۀ میدانی گردآوری و تدوین شده است.
سؤال‌های پژوهش: صفحات افتتاح از مصحف‌های قرآن‌های تیموری منتخب از موزه‌های آستانۀ مقدسه قم و آستان‌قدس‌رضوی دارای چه ویژگی‌های بصری _ تزئینی هستند و چه نقاط اشتراک و افتراقی بین آنها وجود دارد؟
یافته‌های پژوهش: در بررسی صفحه‌آرایی و طبقه‌بندی عناصر تزئینی مشخص شدبه‌طور کلی 3/63% از صفحه‌آرایی صفحات افتتاح عصر تیموری به‌صورت سه‌کتیبه‌ای و 7/36% پنج‌کتیبه‌ای بازوبندی هستند. بیش‌ترین عناصر تزئینی متعلق به نقوش مصحف‌های قرآنی موزه آستان قدس رضوی است. مهم‌ترین وجه اشتراک در به‌کارگیری نوع رنگ‌ها، ترکیب‌بندی صفحه‌آرایی، موتیف‌ها و نقوش بوده و بارز‌ترین وجه افتراق در میزان درصدهای فراوانی نسبی از عناصر بصری _ تزئینی تشکیل شده است.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد صفحات افتتاح مصحف قرآنی تیموری از ساختاری متعادل و منسجم در ترکیب‌بندی، نقوش و رنگ برخوردار است. از نقوش اسلیمی، ختایی، هندسی و رنگ‌های لاجورد و طلا با نسبت‌های متغیّر در هر دو آثار دیده شده است. تزئینات صفحات افتتاح قرآن‌های مذهّب موزه رضوی نسبت به موزۀ قم پرکارتر و دارای ظرافت و تنوع نقوش هستند.
مجله کتابداری و اطلاع رسانی دوره 19، شماره 4 (پیاپی 76)، زمستان 1395
منبع: بساتین
