بهار مختاریان؛ سجاد شکری
چکیده: اسطوره‌ها با آیین‌ها پیوند تنگاتنگی دارند. با این حال، بعضی از اسطوره‌ها ممکن است بدون آیین‌ها، یا بعضی از آیین‌ها بدون اسطوره‌ها به بقای خود ادامه دهند. در این تعبیر اسطوره تنها داستانی نیست که خاستگاه چیزها را توضیح دهد، بلکه در شکل آیین در جوامع بشری حس کامل بودن و با هم بودن را ایجاد می‌کند. درست به همین دلیل، اسطوره در شکل آیین از ماندگاری بیشتری برخوردار است و گاه آیین‌ها بدون وابستگی به خاستگاه خود، به شکلی تقلیل‌یافته از ویژگی‌ها یا کنش‌های ایزدان یا قهرمانان اسطوره‌ای، ادامه می‌یابند، اما همچنان حس با هم بودن را در جامعه برمی‌انگیزند. در این معنی آیین‌ها جنبه‌های گوناگونی از انسجام و انتظام جامعه را سبب می‌شوند و می‌توان با رویکردهای گوناگونی به بررسی آن‌ها پرداخت. یکی از روش‌های بررسی آیین، پژوهش در مولفه‌های نمادین آن است. در این مقاله می‌کوشیم به بررسی آیین هرهراونک و برخی آیین‌های مشابه دیگر در لرستان بپردازیم که در فصل های گوناگون سال اجرا می شوند. داشتن درک درستی از این آیین ها بدون برقراری ارتباط با ایزد بانوی بزرگ و نماد قوچ وابسته به او ممکن نیست. از طریق نمادها و نشانه هایی که در این آیین ها خود را به نمایش می گذارند و ایجاد تاثیر می کنند، می توان به معنایی بهتر از آیین ها دست یافت. به همین منظور، پس از اشاراتی به گستردگی مفهوم ایزد بانو و نماد قوچ در فرهنگ های مختلف، توجه خود را معطوف به نمودهای این دو مفهوم در برخی آیین های مرتبط با قوچ در لرستان خواهیم کرد.
پژوهش های انسان شناسی ایران، دوره 1، شماره 1، بهار و تابستان 1390
