نردبان سلوک

نردبان سلوک

شهین اوجاق علیزاده

چکیده: سخن نو درباره اندیشه کهن حماسه های عرفانی و سفرنامه های روحانی گفتن اگر چه محال نیست، بس دشوار می نماید، بویژه سخن گفتن از سنت دیرینه دیرپای حکایت پرواز و معراجِ روح آدمی به سوی جایگاه برینِ دیرین، چه به صورت داستان های معراج و چه در قالب حکایت های تمثیلی رمزی پرواز مرغان روح. سخن از حکایت سفرنامه روح آدمی است؛ یعنی معراج. موضوع معراج نامه ها سفر است. مسافران معراج نامه ها، شارحان سفرنامه روح خویشند. آنان حکایتِ سفرِ خویش از عالم خاک به افلاک را بازگو می کنند. مسافران این سفر زائرانی هستند که پله های نردبان سلوک را می پیمایند و موانع و منازل و افلاک را در می نوردند، تا به معرفت، حقیقت و زیارت حق نایل شوند. نقل سفرنامه های روحانی معنوی اگرچه با زبان معیار هنجار قابل بیان نیست، اما این مسافران محاکات اندوه خویش را در حیطه فرازمانی، در شرایط فرامکانی و با بیانی فرا زبانی بازگو می کنند. همین ویژگیهای فراهنجار است که اصالت نو شدن این آثار را با پیشینه سنت، ریشه دار می گرداند و قرون متمادی توجه شاعران و نویسندگان را به خود معطوف می دارد. این مقاله سعی دارد تا از میان آثار مکتوب موجود ادبی ایران و جهان، پیش گامانی را که به بیان سفر معنوی خویش ـ معراج ـ پرداخته اند، برجسته ترین آن ها را بر شمارد. بویژه متعالی ترین آن ها یعنی معراج مقدس حضرت رسول (ص) که تاثیرگذارترین آن ها بر سایر معراج ها نیز بوده است، تا شیوه بیان هر یک را در معراج روحانی، عقلانی و انفسی آنان در طریق پیمودن مدارج نردبان سلوک، از زبان ایشان بازگوید.

پژوهشنامه فرهنگ و ادب پاییز و زمستان 1386 شماره 5

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.