یاسر شریفی – فرخ حاجیانی
چکیده: در این مقاله که به مطالعۀ تطبیقی خداشناسی و کیهان شناسی کیش مانی و سایر مکاتب گنوسی می پردازد، به منظور بررسی خاستگاه اندیشۀ ثنویت و عالم نور و ظلمت در کیش مانوی ناگزیر از بحث پیرامون گنوس و فرقه های گنوسی هستیم. چرا که پژوهشگران این احتمال را می دهند که شاید مانی مفهوم دو بن را از تفکراتی چون عقاید مرقیون و بردیصان یا سایر گنوستیک ها اقتباس کرده باشد؛ لذا برای آنکه مروری دقیق تر و گسترده تر در این رابطه داشته باشیم، در واقع باید از تمام فرقه های تعمیدی که نوعی مسیحیت غیر متعارف را اشاعه می دادند اطلاعاتی داشته باشیم تا بتوانیم به مقابلۀ اشتراکات و اختلافات آنها با مانویت از لحاظ شکل و محتوا بپردازیم؛ لذا در مقالۀ حاضر برای شناخت بهتر اسطورۀ گنوسی مانی پس از مقدمه ای کوتاه از پیش زمینۀ زندگی مانی، معرفی گنوستی سیزم و مطالعۀ فرقه های مختلف آن به بررسی تطبیقی این فرق با کیش مانی از منظر خداشناسی و کیهان شناسی خواهیم پرداخت.
مطالعات ایرانی سال دوازدهم بهار و تابستان 1392 شماره 23
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
