سمیه کاظمی؛ اصغر ایزدی جیران
چکیده: مقالۀ پیش رو با رویکرد انسان شناسی وبا هدف فهم زیبایی شناسی فرهنگی آیین نخل گردانی در ابیانه انجام شده است. بهدلیل مهاجرت جوانان از ابیانه بررسی بخش زندۀ فرهنگ به صورتی که فرهنگ گذشته نیز در آن حفظ شده باشد، تنها در موقعیتهایی چون نخل گردانی امکان پذیر است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسشهاست که معیارهای زیبایی شناسی در فرهنگ ابیانه چیست و این معیارها چگونه در آیین نخلگردانی به کار گرفته میشوند؟ پژوهش پیش رو با روش میدانی انجام گرفته و برای گردآوری دادهها از مشاهدۀ مشارکتی، مصاحبه، فیلم برداری، عکس برداری و نیز از تاریخ شفاهی و اسناد تصویری- تاریخی استفاده شده است. تحلیل دادهها به شیوۀ مردمنگاری است و پس از تحلیل فرهنگی اجزای آیین، کل فرایند نخلگردانی و مفاهیم آن بررسی و مفهوم پروری شده است. براساس نتایج این پژوهش، درخشش، تناسب، تعادل و حرکت مهم ترین معیارهای زیبایی شناسی مردم ابیانه است. زیباییشناسی آیینی در فرهنگ ابیانه نشان میدهد آنچه در مناسک با هدف ارضای زیبایی شناسی مخاطب قدسی و برای خوشنودسازی او برای دریافت قدرت و حفاظت از تبار انجام می گیرد، ابتدا زیباییشناسی خودِ کنش گران را ارضا می کند. تزیین درخشان در فرهنگ ابیانه با حیات، و جدایی از آن با حرکت به سوی مرگ برابر است؛ بنابراین، ایجاد حیات اجتماعی و حفاظت از آن، کارکرد هنر تزیینی در جامعۀ ابیانه است.
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه، دوره 4، شماره 11، آذر و دی 1395