نویسنده: حسین مفتخری ، زهره باقریان
چکیده: فلسفهی تاریخ گرچه معرفتی نسبتاً نوظهور است، اما موضوع و مسایل آن از دیرباز، مورد توجه فیلسوفان و اندیشمندان بوده است. در این میان، فلسفهی نظری تاریخ نسبت به فلسفهی علم تاریخ، قدمتی دیرینه دارد و اغلب ادیان، مذاهب و مکاتب، دیدگاه خود را نسبت به کلیت تاریخ بشری به طرق گوناگون بیان کردهاند. یکی از فرقههای اسلامی که تفکرات فلسفی آن از غلظت بیشتری برخوردار است، اسماعیلیان میباشند که در یک تقسیمبندی کلی، به دو دورهی دعوت قدیم و جدید تقسیم میشوند. از آنجا که هر فلسفهی نظری تاریخی، سعی دارد به سه سؤال مسیر، محرک و هدف تاریخ پاسخ دهد، در مقالهی حاضر سعی شده است برای درک مفهوم تاریخ از نظر اسماعیلیه (دعوت قدیم) سه سؤال فوق از دیدگاه ایشان مورد بازکاوی قرار گیرد. نتیجهی مدعای این تحقیق، آن است که از نظر اسماعیلیه، تاریخ هویت دینی و مذهبی انسان را تعیین و آشکار میسازد. عامل محرک آن علم و معرفت است و بخش اعظم تاریخ در گذشته، طی شده و تنها یک منزلگاه تا آینده باقی است.
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی