صدیقه رسولیان آرانی – لیلا عباسی
تاریخ جهانگشای جوینی، مهم ترین و مستند ترین کتابی است که درباره حملۀ مغول به ایران تألیف شده و بسیاری از زوایای این واقعۀ هولناک را می توان از خلال نثر مزّین و آراستۀ جوینی – که خود پوشش مناسبی برای بیان حقایقی محسوب می شود که به صراحت قابل بیان نبوده – دریافت. تحقیقات پژوهشگران متأخر غربی، حاکی از آن است که جوینی در نگارش تاریخش رعایت انصاف را ننموده و در موارد از جمله تعداد سربازان چنگیز و کشتارها و غارت ها، راه مبالغه را پیموده است. در شروحی نیز که بر جهانگشا نوشته شده، مثل تعلیقات علامه قزوینی، شرح احمد خاتمی، شرح حبیب الله عباسی و ایرج مهرکی، تحریر نوین بهروز ثروت و … کمتر توجه به این مسئله مشاهده می شود؛ از این رو جا دارد محققان و تاریخ پژوهان در این عرصه وارد شده، حقایق ناگفتۀ حملۀ مغول را که به دلایلی از قلم جوینی جا مانده است بازگو کنند تا غبار از چهرۀ آن زدوده شده، گرفتار غرض ورزی های مرسوم مستشرقان نگردد.
پیام بهارستان، سال پنجم پاییز 1391 شماره 17
منبع: پرتال جامع علوم انسانی