سید علی آل داوود
در نوشته حاضر می‌خواهیم نخستین چاپ دیوان حافظ را که در سال 1206 ق در کلکته هند منتشر شده و برخی حافظ شناسان به آن اشاره اجمالی کرده‌اند معرفی کنیم. چاپ مذکور به اهتمام ابوطالب تبریزی اصفهانی، مشهور به میرزا ابوطالب لندنی، دانشمند ایرانی مقیم هند انجام پذیرفته است. ابوطالب خان نویسنده و سیاحت‌گر ایرانی در سال 1166 ق در لکهنو از شهرهای هند پا به عرصه وجود گذاشت. پدرش، حاجی محمّد بی گخان تبریزی، نژاد ترک داشت و اجدادش از تبریز به اصفهان کوچیده بودند و خود او در محله عباس‌آباد اصفهان زاده شده بود.
ابوطالب در جوانی تحصیلات منظمی انجام داد و در همان وقت به خدمت آصف الدوله بهادر درآمد و با مسئولان و کارمندان کمپانی هند شرقی مراوده و دوستی پیدا کرد. او در سال 1213ق. رهسپار اروپا شد و مدت پنج سال در لندن و شهرهای دیگر زندگی کرد و در سال 1218 به هند بازگشت و در 1220ق. در گذشت.
او صاحب تألیفات و آثار متعددی است. لیکن شهرت عمده وی مدیون سفرنامه اروپای او مرسوم به مسیر طالبی است. این کتاب اندکی پس از مرگش در هند به چاپ رسید و از آن پس چند بار تجدید چاپ شد. در ایران هم به اهتمام روان‌شاد حسین خدیوجم ویرایش و انتشار یافت.
مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز،سال اول، شماره اول، پاییز 1395
