یوزف ویزه هوفر – هاینتس لوشی مترجم: آرش امامی
گزارش های تاریخی گوناگونی پیرامون تولد اردشیر و سال های نخست زندگی وی وجود دارد. بر پایۀ گزارش طبری، اردشیر در خانواده ای اشرافی در دهی به نام «طیروده» از روستای «خیر» در حومۀ اصطخر پارس زاده شد؛ پدربزرگش ساسان – که نام وی برای نام دودمان گزیده شد – متولی معبدی آناهیتا در اصطخر و مادربزرگش رامبهشت از خاندان شاهان محلی بازرنگی بود. پدرش باباک (پابگ) بود؛ پسر ساسان؛ و جانشین اش «فرمانروایی مردم». در سنگ نوشتۀ شاپور یکم در کعبه زرتشت، ساسان یک نجیب زاده (ونه پدر بابک) و بابک یک پادشاه نمایانده شده است. گزارش در خور دیگری که پیرامون نسبت بابک با ساسان وجود دارد، گفتۀ موجود در کارنامۀ اردشیر بابکان و شاهنامۀ فردوسی و آگاثیا است. این منابع چنین به دست می دهند که بابک حاکمی محلی در ایالت فارس بود که دخترش را به عقد ساسان – که از نسل دارا می پنداشتش – درآورد و اردشیر زادۀ این پیوند است. به هر روی پس از آن ساسان از داستان ها ناپدید شده و پاپک به عنوان پدر اردشیر تلقی می شود. اختلاف در منابع به طرق گوناگون تشریح شده است. برخی گزارش طبری را پذیرفته و گزارش سوم را، یا به عنوان افسانه به کنار گذاشته اند، یا پذیرش محتمل اردشیر ساسان به فرزندخواندگی توسط بابک بر پایۀ رسوم زرتشتی را پیشنهاد داده اند. دیگران نیز گمان را بر این گذاشته اند که همچون هخامنش، ساسان نیز جد و پدر نام خاندان ساسانی بوده است….
جندی شاپور سال اول پاییز 1394 شماره 3
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
