دیتریش هف
گنبد و ایوان دو عنصر بارز معماری ایرانی است. با وجودی که در پیدایی ایوان هنوز مسائل مورد بحثی به چشم می خورد، اما در تداوم و تکامل بناهای گنبد دار ایرانی از عصر ساسانی تا زمان حاضر تردیدی وجود ندارد. بناهای گنبد دار مغرب زمین که به طور کلی شناخته شده اند، تفاوت بسیاری با بناهای گنبددار ایرانی دارند. به طور مثال عمارت پانتئون رم به خوبی نشان می دهد که گنبد بر روی اتاقهای مهم استوانه ای شکل به کار می رفته است. تفاوت جالب و قابل توجه، انتقال گنبد از بناهای مدور و استوانه ای شکل به بناهای مربع شکل است. در اتاقهای مربع شکل، لچکی یا سه گوش (زیر گنبد) از برش نیمکره ای یک مثلث ساده به وجود می آید، در حالی که در ایران، بدون استثنتء این لچکی به شکل “سه کنج” یا “فیل پوش” که به تدریج به صورت یک عنصر منظم ساختمانی و تزئینی درآمده است.
تحقیقات تاریخی تابستان 1368 شماره 1
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
