منصوره اتحادیه (نظام مافی)
چکیده: در منابع گوناگون در مورد مهاجرت ملیون در جنگ جهانی اول به روزنامه ای به نام رستاخیز اشاراتی شده، که متأسفانه اغلب دقیق نیستند. در این جا سعی شده است این روزنامه که نام صحیح آن رستخیز و نه رستاخیز بود، معرفی گردد. رستخیز توسط کمیته ملیون ایرانی مقیم برلین که عده ای از اعضای آن از سوی دولت آلمان به بغداد، استانبول و ایران اعزام شدند، منتشر می شد و بدون شک مخارج آن را دولت آلمان تأمین می کرد، چون همانطور که در این مقاله مطرح خواهد شد، رستخیز مدافع و مبلغ سیاست آلمان در ایران بود.
در مجموع، 25 شماره رستخیز بیشتر منتشر نشد ولی تعدادی که فعلاً موجود هستند 16 شماره اند، که از 26 رمضان 1333 تا ربیع الثانی 1334 در بغداد، سپس کرمانشاه و بار دیگر در بغداد چاپ شدند. سردبیر رستخیر ابراهیم پورداود بود که تخلص ادبی اش «گل» بود، یکی از مشخصات این روزنامه که متأثر از گرایش های وطن خواهانه ملیون و روشنفکران ایرانی و شخص پورداود بود، توجه به تاریخ ایران باستان و مجد و عظمت شاهنشاهی های هخامنشیان و ساسانیان بود، تا از این راه، احساسات ملی گرایانه مردم را تحریک کنند و آنان را در جنگ علیه روسیه و انگلیس شرکت کنند. البته به مرور لحن روزنامه تغییر کرد و احتمالا پس از تماس با مهاجرین که به کرمانشاه آمدند و مشاهدۀ نفوذ و نقش علما در این حرکت، از ایران و اسلام در یک ردیف نام برده شد. هدف دیگر روزنامه، مانند اکثر روزنامه های آن عصر، بالا بردن سطح معلومات مردم بود.
در این گفتار تاریخچه رستخیز، سیر تحول و کیفیت مطالب آن تحلیل خواهد شد تا بدین وسیله بخشی دیگر از تاریخ پرنشیب و فراز ایران، از ابهام به در آید.
تاریخ، بهار 1382، شماره 4
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
