پرویز بدیعی
پس از قتل آقا محمدخان قاجار، هرج و مرجی بی اندازه در فرماندهی سپاه ایران روی داد. مؤسس سلسلۀ قاجاریه، صرف نظر از خصائل و ویژگی های اخلاقی او – که در کتاب های تاریخی آمده است – از لحاظ سیاست خارجی، می توان وی را به منزلۀ سدّی در برابر تجاوزات روسیه به مرزهای شمالی ایران به حساب آورد؛ چرا که به خوبی می توانست از تهاجمات و تجاوزات سپاه روسیه به ایران و سربازان تزاری به سرحداّت شمالی ایران جلوگیری کند.
قفقاز، در تصرّف دولت ایران بود؛ اما گردانندگان حکومت روس نیز، همواره فکر به دست آوردن و تصرف این سرزمین را از خود دور نمی کردند؛ اگرچه با وجود آقا محمدخان قاجار، مدتی مدید، این فکر از ذهن روسها؛ خارج شده بود و یا شاید دربارۀ آن هم فکر نمی کردند.
گنجینه اسناد، دوره 4، شماره 4، زمستان 1373
