احمد پاکتچی
چکیده: ختن در قرون متمادی یکی از مراکز مهم رشد و توسعه آیین بودایی بوده و ادبیاتی دینی در حیطه ای آیین در ختن شکل گرفته بوده است.
در نگاهی تند به تاریخ ختن پیش از اسلام باید گفت آگاهیهای اندکی درباره تاریخ ختن در عصر باستانی در اختیار است که از طریق جمع میان داده های متون چینی و گاه تبتی و نوشته های سکایی ختن قابل دستیابی است. در مروری بر گسترش اسلام در ترکستان شرقی باید گفت اگر از تازش قتیبه بن سعید در 96 ه صرف نظر شود، این منطقه هیچگاه با فتوح سرداران عرب رو به رو نبوده است. برخی از گزارش ها از تبادل فرستادگانی میان خلفاء و خاقان های ترکمنان و دعوت آنان به دیانت اسلام سخن آورده اند، نفوذ جدی اسلام در ترکستان شرقی، با پایه گیری سلسله قراخانی در کاشغر آغاز گردیده است. دانسته ها درباره رویارویی اسلام و فرهنگ پیشین ختنی و مراحل رشد فرهنگ اسلامی در ختن بسیار محدود است اما بی تردید اتفاقات مهمی در طی سده چهارم هجری روی داده که با یاری جستن از آگاهی های پراکنده می توان تصویری از آنها بازسازی کرد.
تاریخ، سال پنجم، 1383، شماره 6 و 7
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
