بخش اعظم این موزه، متشکل از میراث مکتوب و نسخ
خطی در قالب اسناد، کتب تاریخی، علمی و مذهبی بوده که این آثار جزو سرمایه‌های
کشورند و اگر فراتر بنگریم متعلق به تمامی اهل اندیشه است. اگرچه امر بازسازی آثار
و نسخ خطی سابقه طولانی دارد اما مفهوم علمی و امروزی آن، فقط به معنی در
کنار هم قرار دادن تکه‌های جدا شده و یا تخریب شده آثار نیست، بلکه بررسی همه‌جانبه
اثر و ساختار شناسی اجزا برای احیا و نگهداری بهینه
هست.
از این رو، کارگاه حفاظت و مرمت
مرکز دائرة‌المعارف انسان‌شناسی، با نظر و تأکید مؤسس محترم، آقای دکتر محفوظی، با
به‌کارگیری همه امکانات برای جلوگیری از پیشرفت فرایندهای رو به گسترش فرسودگی و
پوسیدگی برای نگهداری بهینه آثار قدیمی و نسخ خطی،
بنا گردید.
این مجموعه، با بیش از دو دهه
فعالیت، توانسته جایگاه ممتازی از حیث حفاظت، مرمت و نگهداری در سطح جامعه
حفاظت و مرمت بین‌المللی پیدا نماید.
وجود آثار مکتوب که بالغ بر هفتاد
هزار اثر هست و در معرض آسیب‌پذیری شدید در برابر عوامل محیطی اعم از فیزیکی،
شیمیایی و بیولوژیکی قرار دارند ما را بر آن داشت تا حفاظت و مرمت آثار
مکتوب را در اولویت امور خود قرار دهیم.
دستیابی به چنین امر مهمی بدون
تجهیزات کارگاهی و شناخت مبانی علمی و آخرین متدهای مرمتی مورد قبول جامعه بین‌المللی
حفاظت و مرمت میسر نمی‌باشد.
چنانچه در بسیاری از موزه‌های
دیگر، گاه شاهد تخریب و نابودی آثار، به علت عدم شناخت کافی در مراحل گوناگون
هستیم؛ مانند نحوه نگهداری آثار در مخازن، جابجایی و حمل و نحوه صحیح نمایش آن‌ها،
مراحل ضدعفونی، روش‌های درمان و مرمت و استحکام‌بخشی و غیره.
·
خط مشی اساسی این کارگاه:
o
پاک‌سازی و زدودن عوامل مخرب
o
برگشت‌پذیری روش‌های مرمتی
o
استحکام‌بخشی
o
بازسازی آثار قدیمی و نسخ خطی با مواد شیمیایی مناسب
·
تدوین و اجرای دستورالعمل‌های حفاظت و نگهداری:
o
ایجاد شرایط مناسب برای آثار
o
کنترل رطوبت و دما
o
کنترل عوامل بیولوژیکی
o
کنترل پیدایش اسیدیته و درمان در آثار
·
طرح‌ها و فعالیت‌های کارگاه مرمت موزه انسان‌شناسی
که در دست اجرا هست:
o
طرح تهیه شناسنامه کارشناسی و مرمتی با اولویت‌بندی
برای تمام آثار
o
آسیب‌شناسی آثار مکتوب و خطی
o
فن شناسی
o
اجرای پژوهش‌های علمی بنیادین
o
اجرای مرمت‌های اضطراری
o
اجرای دستورالعمل‌های مناسب انبار کردن
·
فعالیت‌های انجام‌شده:
o
مرمت بیش از 2000 اثر مکتوب همراه با تهیه شناسنامه
آثار
o
مرمت 300 قطعه از آثار سفالی و سرامیک دوره اسلامی
o
مرمت 150 اثر از نقاشان بزرگ دوره صفویه، قاجاریه و
معاصر
o
مرمت بیش از 6000 جلد کتاب
o
مرمت حدود 2000 قطعه خط
o
مرمت بیش از 700 اثر نقاشی از نقاشان بزرگ دوره صفویه و
قاجار و معاصر
o
مرمت حدود 140 قطعه سفال و سرامیک
o
مرمت بیش از 400 اثر لاکی از قبیل قلمدان‌ها و...
بازسازی این آثار توسط شخصیت‌های
هنری و اساتید مرمت به انجام رسیده است که ازجمله آن‌ها می‌توان از آقایان: سید
حسین نجومی، محمد نصیر عتیقی، علی شکاری، علی ذوالقدر، حسین درخشان ، کامران پویان ، حجت کشفی ، اشتری، سلیمی مقدم، ... و خانم‌ها: فرشچیان و ضیایی
را نام برد.